Ο τουρισμός δεν είναι μόνο εικόνες, εμπειρίες και πληρότητες. Είναι ένα σύνθετο οικονομικό σύστημα. Και αν αυτό το σύστημα δεν «κλειδώνει» την αξία που παράγει μέσα στον τόπο του, η ανάπτυξη είναι ψευδής, παροδική και εξαρτημένη. Στην Κεφαλονιά, αυτή η απουσία εσωτερικής σύνδεσης —η έλλειψη της λεγόμενης τοπικής αλυσίδας αξίας— είναι το πιο ανησυχητικό φαινόμενο που ελάχιστοι έχουν καταλάβει. Ώρα να ειπωθεί καθαρά.
🧠 Τι είναι η «αλυσίδα αξίας» στον τουρισμό;
Ο όρος αλυσίδα αξίας εισήχθη από τον Michael E. Porter το 1985, και περιγράφει όλα τα στάδια μέσω των οποίων ένα προϊόν ή υπηρεσία παράγει οικονομική αξία. Στον τουρισμό, η αξία αυτή δεν παράγεται μόνο στη διαμονή, αλλά σε μια ολόκληρη σειρά κρίκων: μεταφορές, φαγητό, δραστηριότητες, πολιτισμός, αγορές, ανθρώπινη εργασία, τοπικά προϊόντα.
Όταν ο τουρίστας ξοδεύει 1.000 ευρώ και η πλειονότητα αυτών πηγαίνει σε τοπικές επιχειρήσεις, παραγωγούς και εργαζόμενους, τότε ο προορισμός έχει αλυσίδα αξίας.
Όταν, αντίθετα, τα χρήματα διαχέονται σε πλατφόρμες, εισαγόμενα προϊόντα και εξωτερικές επιχειρήσεις, η αξία φεύγει από το νησί.
📉 Η Κεφαλονιά: ένα νησί με τουρισμό χωρίς εσωτερική κυκλοφορία αξίας
Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, η Κεφαλονιά φιλοξενεί ετησίως περίπου 4,6 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις, με συνολικά έσοδα που ξεπερνούν τα 370 εκατομμύρια ευρώ μόνο από διαμονή.
Αν προστεθούν και οι δαπάνες για φαγητό, αγορές, ενοικιάσεις, ξεναγήσεις, το ποσό αγγίζει ή και ξεπερνά 700 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Και όμως: το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των χρημάτων δεν επιστρέφει στην τοπική κοινωνία.
📌 Σημείωση:
Οι εκτιμήσεις που παρατίθενται βασίζονται αποκλειστικά στις αφίξεις επιβατών μέσω του Διεθνούς Αερολιμένα Κεφαλονιάς «Άννα Πολλάτου».
Δυστυχώς, λόγω έλλειψης οργανωμένων στατιστικών στοιχείων από τα λιμάνια του νησιού, δεν υπάρχει δυνατότητα πλήρους αποτύπωσης του τουριστικού ρεύματος που φθάνει ακτοπλοϊκώς. Η πραγματική συνολική κίνηση είναι αναμφίβολα πολύ μεγαλύτερη.
🚨 Γιατί δεν επιστρέφει;
-
Καταλύματα τύπου Airbnb ή ξένων συμφερόντων, χωρίς τοπικό προσωπικό ή προμηθευτές
-
Εστίαση με εισαγόμενα προϊόντα — σπάνια βρίσκεις ντόπιο λάδι, κρασί ή τυρί στο πιάτο
-
Καμία ουσιαστική σύνδεση με τον αγροτικό τομέα: τα κηπευτικά του νησιού δεν φτάνουν στον τουρίστα
-
Απουσία συλλογικών επενδύσεων σε εμπειρίες που να αξιοποιούν το ανθρώπινο δυναμικό του τόπου
🧮 Παράδειγμα – Τι σημαίνει αυτό σε αριθμούς
Έστω 1.000 τουρίστες που ξοδεύουν από 1.000€ έκαστος = 1.000.000€
-
Αν μόνο το 20% μένει τοπικά → 200.000€ για την Κεφαλονιά
-
Αν υπήρχε οργανωμένη αλυσίδα αξίας και έμενε το 60% → 600.000€
➡️ Η διαφορά των 400.000€ είναι πλούτος που απλώς “χάνεται” κάθε φορά.
Εφαρμόστε αυτό στο επίπεδο των 375.749 αεροπορκών επισκεπτών ετησίως. Τα χαμένα κεφάλαια είναι εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.
🧩 Ποια είναι τα κρίσιμα «κενά» της Κεφαλονιάς;
-
Δεν υπάρχει τουριστική στρατηγική σύνδεσης με τον πρωτογενή τομέα
-
Οι περισσότεροι παραγωγοί δεν έχουν πρόσβαση στα κανάλια διανομής στον τουρισμό
-
Οι ξενοδόχοι και οι καταστηματάρχες δεν ενισχύονται για να κάνουν τοπικές συνεργασίες
-
Δεν υπάρχουν cluster επιχειρήσεων (ομάδες ξενοδοχείων, παραγωγών, εμπόρων) που να λειτουργούν με κοινό σκοπό
-
Δεν υπάρχει πιστοποίηση Κεφαλονίτικου τουριστικού προϊόντος
🟢 Πώς χτίζεται μια τοπική αλυσίδα αξίας;
-
Τοπικοποίηση της προμήθειας:
➤ ξενοδοχεία και εστιατόρια αγοράζουν λάδι, κρασί, ψάρι, φρούτα από το νησί -
Κατάρτιση και συνέργειες:
➤ σεφ, ξενοδόχοι, παραγωγοί, τοπικές αρχές συνεργάζονται σε κοινά πρότυπα -
Τουρισμός εμπειρίας και όχι μόνο φιλοξενίας:
➤ επισκέψιμα τυροκομεία, οινοποιεία, αμπέλια, ελαιώνες, κτηνοτροφικές μονάδες -
Τοπικό branding:
➤ «Made in Kefalonia» σε αγορές, εστίαση, διαμονή
🔚 Συμπέρασμα: Δεν αρκεί να φιλοξενούμε τουρίστες. Πρέπει να παραμένει η αξία τους εδώ.
Αν θέλουμε πραγματικά ο τουρισμός να είναι “βιομηχανία” στην Κεφαλονιά, τότε πρέπει να συμπεριφέρεται ως τέτοια:
Με δομές, συνεργασίες, πολλαπλασιαστικά οφέλη.
Όχι με αποσπασματικές επιχειρηματικές κινήσεις που αφήνουν πίσω τους μόνο εποχικό εισόδημα.
Η τοπική αλυσίδα αξίας δεν είναι πολυτέλεια.
Είναι ο μόνος δρόμος για να εξασφαλίσουμε ότι η επιτυχία του τουρισμού δεν θα είναι μία φούσκα που ωφελεί τους λίγους και φεύγει τη στιγμή που πέφτει η ζήτηση.
Η Συντακτική Ομάδα του Kefalonia Press και Ειδικοί Συνεργάτες
