Γράφει Γιώργος Σ. Σκορδίλης
Η κρουαζιέρα παρουσιάζεται από τη βιομηχανία ως η χρυσή μηχανή τουριστικής ανάπτυξης. Με 34,6 εκατομμύρια επιβάτες το 2024 και ανοδικές προβλέψεις για το 2025, η CLIA μιλά για «βιώσιμη ανάπτυξη» και τεχνολογικά άλματα.
Το αφήγημα είναι ελκυστικό. Νέα καύσιμα, προηγμένα συστήματα επεξεργασίας λυμάτων, δυνατότητα σύνδεσης με το δίκτυο ξηράς (OPS). Όμως η πραγματικότητα που βιώνουν οι πόλεις και τα νησιά απέχει παρασάγγας από αυτή τη βιτρίνα.
Γιατί; Επειδή πίσω από τα reports και τα press releases, η κρουαζιέρα δεν μειώνει το αποτύπωμά της. Η αύξηση χωρητικότητας είναι συνεχής, με νέες παραγγελίες πλοίων-γιγάντων των 5.000 και 6.000 επιβατών.
Η υπόσχεση «πράσινης τεχνολογίας» είναι ουσιαστικά αναβλητική μιας και λιγότερο από το 3% των λιμανιών κρουαζιέρας διαθέτει πραγματική υποδομή OPS, ενώ τα περισσότερα μέτρα τύπου berth management δεν λύνουν το πρόβλημα, απλώς μεταθέτουν την πίεση σε άλλες ώρες ή ημέρες.
Γι’ αυτό, οι ευρωπαϊκές πόλεις δεν περιμένουν. Η Βενετία έχει ήδη απαγορεύσει μεγάλα πλοία στον Giudecca. Το Καννές προχωρά σε απαγόρευση πλοίων άνω των 1.000 επιβατών από το 2026. Οι Βαλεαρίδες έθεσαν πλαφόν τριών πλοίων ημερησίως, η Βαρκελώνη έδιωξε την κρουαζιέρα από το κέντρο της, ενώ στη Σαντορίνη και στη Μύκονο επιβλήθηκε τέλος 20 ευρώ ανά επιβάτη. Δεν είναι σκόρπιες κινήσεις. Είναι η διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής γραμμής άμυνας απέναντι στον υπερτουρισμό.
Η CLIA, αντί να αναγνωρίσει το πρόβλημα, συνεχίζει να πλασάρει glossy εκθέσεις και να μεταφέρει την ευθύνη στις τοπικές αρχές που δεν διαθέτουν «επαρκείς υποδομές». Πρόκειται για αντιστροφή της πραγματικότητας.
Η βιομηχανία φέρνει εκατομμύρια επιβάτες σε περιοχές που δεν μπορούν να αντέξουν τον όγκο, και όταν οι κάτοικοι αντιδρούν, φταίνε… οι πόλεις. Το μοντέλο αυτό θυμίζει εταιρικό greenwashing, προβάλλεις πράσινα projects σε ορίζοντα δεκαετιών, ενώ στο παρόν φορτώνεις στις κοινωνίες το βάρος.
Η ουσία είναι απλή, η κρουαζιέρα δεν μπορεί να γίνει “βιώσιμη” αν δεν περιοριστεί. Ούτε τα OPS, ούτε οι καταλύτες SCR, ούτε τα LNG πλοία θα λύσουν το βασικό πρόβλημα διότι όταν 6.000 άνθρωποι αποβιβάζονται σε ένα μικρό νησί σε λίγες ώρες, το σοκ είναι μη διαχειρίσιμο. Και όταν αυτό συμβαίνει καθημερινά, το αποτέλεσμα είναι ασφυξία.
Οι πόλεις και τα νησιά το έχουν καταλάβει και προχωρούν σε μέτρα που η CLIA αποφεύγει να κατονομάσει. Φόρους, πλαφόν, απαγορεύσεις. Αν η βιομηχανία δεν προσαρμοστεί σε αυτή την πραγματικότητα, θα δει όλο και περισσότερα λιμάνια να κλείνουν τις πύλες τους. Η σύγκρουση έχει ήδη ξεκινήσει. Και δεν θα κριθεί σε συνέδρια και reports, αλλά στις αποφάσεις δημοτικών συμβουλίων και στις κινητοποιήσεις κατοίκων που αρνούνται να γίνουν θεατές στην ίδια τους την πόλη.