Η Μεσοπεντηκοστή είναι δεσποτική εορτή της Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία τελείται 25 ημέρες μετά Πάσχα, ήτοι την Τετάρτη μετά την Κυριακή του Παραλύτου, σε ανάμνηση της διδασκαλίας του Ιησού Χριστού στον Ναό του Σολομώντος (Ιω. ζ’ 14). Συμπίπτει με το μέσο του χρονικού διαστήματος, το οποίο μεσολαβεί μεταξύ δύο σημαντικών εορτών της χριστιανοσύνης, του Πάσχα και της Πεντηκοστής.
Η καθιέρωση της εορτής στα χρόνια του Βυζαντίου έγινε λόγω παρερμηνείας της ανωτέρω ευαγγελικής περικοπής, που περιλαμβάνει τη φράση «…της εορτής μεσούσης…». Η φράση αυτή αναφέρεται στην εβραϊκή εορτή της Σκηνοπηγίας (Sukkot) που γιορτάζεται τον Σεπτέμβριο με Οκτώβριο, αλλά θεωρήθηκε ότι έχει σχέση με την εορτή της Πεντηκοστής.
Απολυτίκιο
Μεσούσης της εορτής διψώσάν μου την ψυχήν ευσεβείας πότισον νάματα· ότι πάσι, Σωτήρ εβόησας· ο διψών ερχέσθω προς με και πινέτω. Η πηγή της ζωής, Χριστέ ο Θεός, δόξα σοι.
© SanSimera.gr
Καθ ολη την περιοδο του Πεντηκοσταριου καθημερινα κατα την τελεση της Θειας Λειτουργιας αναγινωσκονται περικοπες απο το κατα Ιωαννην ιερον Ευαγγελιον και τουτο αφ ενος γιατι στο Ευαγγελιο εκεινο που ειναι καθαρως πνευματικο καταφαινεται η Θεοτητα του Υιου-Λογου του Χριστου και αφετερου ο Ιδιος ο Χριστος που ειναι η Σοφια και ο Λογος του Πατρος προφητικα αναγγελει τα παθηματα του και τας μετα ταυτα δοξας Του ενω συναμα καταδεικνυει τον εαυτον Του ως ο εν αρχη Λογος και η Ζωη και το Φως του κοσμου και η διδασκαλια Του ως υδωρ ζων.
Απο την αγια και μεγαλη Κυριακη του Πασχα αναγγελεται το” Εν αρχη ην ο Λογος και ο Λογος ην προς τον Θεον και Θεος ην ο Λογος.Παντα δι Αυτου εγενοντο” την Κυριακη της Σαμαρειτιδος θα ακουστει η διδασκαλια περι του ζωντος υδατος του Χριστου προς την Σαμαρειτισσα η οποια με περιεργεια στην αρχη παρα απο πιστη ζητα να πληροφορηθει γι αυτο λεγοντας”Κυριε δος μοι τουτο το υδωρ ινα μη διψω μηδε ερχομαι ενθαδε αντλειν”παραθεωρωντας τα λογια του Θεανθρωπου”πας ο πινων εκ του υδατος τουτου διψησει και παλιν. Ος δ αν πιη εκ του υδατος ο εγω δωσω γενησεται αυτω πηγη υδατος ζωντος εις ζωην αιωνιον”.Αναγγελεται δηλ η αποστολη του Αγιου Πνευματος στους Αποστολους και δι αυτων σε ολοκληρο τον κοσμο και κατα συνεπεια και σε αυτη τη Σαμαρειτισσα οπερ και εγενετο μετονομασθεισα Φωτεινη και γενομενη μετεπειτα ισαποστολος και μεγαλομαρτυς.Για τουτο και η εορτη,η οποια εορταζεται πριν απο αυτη την Κυριακη, Μεσοπεντηκοστη ,η οποια εν τω μεσω αυτης της περιοδου προαναγγελει και την μεγαλη εορτη της Πεντηκοστης της επιφοιτησεως του Αγιου Πνευματος μετα απο αλλες δηλ εικοσιπεντε ημερες ,αν υπολογισει κανεις.
Την ημερα της Πεντηκοστης ακουμε στο ευαγγελικο αναγνωσμα οτι Ο Ιησους εν τη ημερα ”τη εσχατη της εορτης εκραξε λεγων.Εαν τις διψα ερχεσθω προς με και πινετω…….Ταυτα ελεγε περι του Πνευματος ο εμελον λαμβανειν οι πιστευοντες εις Αυτον”Στα μεχρι τωρα δηλ αναγνωσματα ο Χριστος ο εν αρχη Λογος επαθε ως ανθρωπος ανεστη εκ νεκρων και στο ονομα Του αποστελεται ο Παρακλητος ”το Πνευμα της αληθειας ο παρα του Πατρος εκπορευεται”.
Στο σημερινο ευαγγελικο αναγνωσμα της εορτης της Μεσοπεντηκοστης ακουμε οτι οι Ιουδαιοι εν τω Ναω ακουγοντες του Ιησου διδασκοντος απορουν με τη σοφια Του”Πως ουτος οιδε γραμμματα μη μεμαθηκως;”εκφραζοντας την απορια τους για το προσωπο του Χριστου”Ουχ ουτος εστιν ον ζητουσιν αποκτειναι και ιδε παρρησια λαλει.Μη εστιν ουτος ο Χριστος;Αλλα οταν ο Χριστος ερχεται ουκ οιδαμεν ποθεν εστιν.Αλλα αυτον(δηλ τον Ιησουν) οιδαμεν ποθεν εστιν”.
Στην υποθεση της σημερινης εορτης επαναλαμβανεται η σχεση μεταξυ θεολογιας και οικονομιας. Θεολογια ειναι το μυστηριο της αγιας Τριαδος και η σχεση των τριων θειων προσωπων Πατρος Υιου Αγιου Πνευματος τα οποια εναι φωτα και φως αναρχα και ατελευτητα αλλα Ενας Θεος αναρχος και ατελευτητος με χαρακτηριστικα γνωρισματα αγεννησια για τον Πατερα γεννηση για τον Υιο και εκπορευση για το Αγιον Πνευμα ”αιδιως και φυσει”οπως οι πατερες της Εκκλησιας διδασκουν και συμφωνα με το ιερο Ευαγγελιο κατα Ιωαννην (εν αρχη ην ο Λογος , ουτος ην εν αρχη προς τον Θεον και χωρις Αυτου ου γεγονεν ουδεν ο γεγονεν, το Πνευμα της αληθειας ο παρα του Πατρος εκπορευεται).Ενω στην οικονομια εχουμε το γεγονος της εκ Πνευματος Αγιου και Μαριας της Παρθενου σαρκωση του Υιου και Λογου-Χριστου σε συγκεκριμενο τοπο και χρονο ”Τον δι ημας τους ανθρωπους και δια την ημετεραν σωτηριαν κατελθοντα εκ των ουρανων και σαρκωθεντα εκ Πνευματος Αγιου και Μαριας της Παρθενου και ενανθρωπησαντα σταυρωθεντα τε υπερ ημων ημων επι Ποντιου Πιλατου και παθοντα και ταφεντα και ανασταντα τη τριτη ημερα κατα τας Γραφας και ανελθοντα εις τους ουρανους και καθεζομενον εκ δεξιων του Πατρος και παλιν ερχομενον μετα δοξης κριναι ζωντας και νεκρους ου της Βασιλειας ουκ εσται τελος”οπως ομολογουμε στο ”Πιστευω”και που ειναι θα λεγαμε μια απαντηση στο σημερινο Ευαγγελιο σε αυτους που ισχυριζονταν ”οταν ελθη ο Χριστος ουκ οιδαμεν ποθεν εστι αλλα αυτον οιδαμεν ποθεν εστιν”και σε αυτους που συνεχιζουν να αμφισβητουν την Θεοτητα του Χριστου τη θεια και ανθρωπινη φυση του και το αναρχο και ατελευτητο της βασιλειας και δυναμεως Του.