Γράφει ο (*)
Τα Ιόνια Νησιά αποτελούν έναν από τους πιο εμβληματικούς και ιστορικούς τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας. Η μοναδική φυσική ομορφιά, η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά και η ισχυρή τουριστική ταυτότητα της περιοχής συνθέτουν έναν προορισμό με έντονη εξωστρέφεια, ο οποίος διατηρεί υψηλή θέση στις προτιμήσεις των επισκεπτών. Ο τουρισμός αποτελεί μοχλό ανάπτυξης και βασικό πυλώνα της οικονομίας της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων. Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ, η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων υποδέχθηκε το 2023 περίπου το 10% των επισκέψεων στη χώρα, σημειώνοντας αύξηση 4% σε σχέση με το 2019. Ακόμη πιο σημαντική είναι η αύξηση στις ταξιδιωτικές εισπράξεις, οι οποίες αντιστοιχούν στο 15% του συνόλου πανελλαδικά, με άνοδο της τάξης του 36% σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα.
Μέσα σε αυτό το δυναμικό αλλά και σύνθετο περιβάλλον, ο ρόλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων καθίσταται ιδιαίτερα κρίσιμος
Για τη φετινή τουριστική σεζόν, με βάση τη ζήτηση που καταγράφεται έως τώρα, αλλά και τα στοιχεία που προέκυψαν από τη Διεθνή Έκθεση Τουρισμού ΙΤΒ του περασμένου Μαρτίου, οι ενδείξεις είναι θετικές. Πρέπει να σημειωθεί πως η αυξημένη δυναμική της περιοχής αποδίδεται πρωτίστως στην υψηλή ποιότητα υπηρεσιών που προσφέρουν οι τοπικές επιχειρήσεις και όχι σε έναν συντονισμένο στρατηγικό σχεδιασμό προβολής από την πλευρά της Περιφέρειας. Αντίστοιχα προβλήματα καταγράφονται και σε άλλες Περιφέρειες της χώρας, γεγονός που αποτέλεσε αντικείμενο προβληματισμού και στο 4ο Περιφερειακό Συνέδριο της ΠΟΞ, το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Λάρισα.
Η τουριστική δραστηριότητα στα Ιόνια Νησιά βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε μικρές και πολύ μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της τοπικής φιλοξενίας και συνδέονται άρρηκτα με την τοπική κοινωνία και οικονομία. Ωστόσο, η εκρηκτική αύξηση των ακινήτων που διατίθενται για βραχυχρόνια μίσθωση – συνολικά 17.688 με 78.057 κλίνες – δημιουργεί έντονο προβληματισμό. Η άναρχη ανάπτυξη αυτού του μοντέλου, χωρίς ουσιαστικούς ελέγχους ή φορολογική εξομοίωση, διαταράσσει τον υγιή ανταγωνισμό και επιβαρύνει τις υποδομές των νησιών χωρίς να αποδίδει αντίστοιχα στην τοπική οικονομία. Η μετατόπιση της τουριστικής δραστηριότητας προς μη επαγγελματικά καταλύματα πλήττει την ποιότητα του προσφερόμενου προϊόντος και θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των νόμιμων, επαγγελματικών μονάδων φιλοξενίας που επενδύουν σε ανθρώπινο δυναμικό και ποιοτικές υπηρεσίες, συμβάλλοντας σημαντικά στην τοπική ανάπτυξη.
Επιπλέον, σημαντικό πλήγμα για τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις αποτελεί η εφαρμογή του «Τέλους Ανθεκτικότητας στην Κλιματική Κρίση», που αντικατέστησε το 2023 τον φόρο διαμονής. Το εν λόγω τέλος, ήδη αυξημένο κατά 150-200% σε σύγκριση με τον προγενέστερο φόρο διαμονής, υπέστη περαιτέρω αύξηση από την 1η Ιανουαρίου 2025. Η επιβολή (όπως και η αύξηση) του ανωτέρω τέλους πραγματοποιήθηκε χωρίς προηγούμενη μελέτη ή ουσιαστική διαβούλευση με τους φορείς του τουρισμού, ενώ δεν συνοδεύτηκε από σαφές σχέδιο αξιοποίησης των εσόδων του για δράσεις ενίσχυσης των υποδομών της χώρας. Το γεγονός ότι επιβάλλεται αποκλειστικά στους επισκέπτες των τουριστικών καταλυμάτων εγείρει σοβαρά ερωτήματα περί δικαιοσύνης, δεδομένου ότι η κλιματική κρίση επηρεάζει το σύνολο της κοινωνίας και της οικονομίας και δεν είναι ένα ζήτημα που αφορά έναν μόνο κλάδο. Το αίσθημα αδικίας που νιώθουν οι τουρίστες, πληρώνοντας ένα τέλος χωρίς ξεκάθαρη ανταποδοτικότητα, τελικά πλήττει ακόμα περισσότερο τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.
Η φορολογική επιβάρυνση των ξενοδοχειακών μονάδων αποτελεί έναν ακόμη διαχρονικό ανασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη του κλάδου. Οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ, ειδικά στο τουριστικό πακέτο, μειώνουν την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, ιδίως έναντι άλλων μεσογειακών προορισμών που εφαρμόζουν ευνοϊκότερο φορολογικό καθεστώς. Η ανάγκη επανεξέτασης του καθεστώτος ΦΠΑ είναι επιτακτική, ειδικά σε περιοχές με εποχικό χαρακτήρα, όπως τα Ιόνια Νησιά, όπου η τουριστική δραστηριότητα συμπυκνώνεται σε λίγους μήνες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πώς η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ αποτέλεσε και προεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης.
Μέσα σε αυτό το δυναμικό αλλά και σύνθετο περιβάλλον, ο ρόλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων καθίσταται ιδιαίτερα κρίσιμος. Με συνεχή παρουσία και θεσμικές παρεμβάσεις, η ΠΟΞ παραμένει σταθερός συνομιλητής της πολιτείας, αναδεικνύοντας τεκμηριωμένα τις ανάγκες και τις προκλήσεις του κλάδου. Ειδικότερα για περιοχές όπως τα Ιόνια Νησιά, με έντονη τουριστική εξάρτηση όπου η πλειοψηφία των μονάδων είναι μικρές και πολύ μικρές, η ΠΟΞ εργάζεται συστηματικά για την ενίσχυση της πρόσβασης αυτών των επιχειρήσεων σε χρηματοδοτικά εργαλεία, κατάρτιση και θεσμική υποστήριξη.
Η Ομοσπονδία επισημαίνει σταθερά πως η ποιότητα στο τουριστικό προϊόν δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο των μεγάλων μονάδων· βρίσκεται εξίσου στις μικρές, οικογενειακές επιχειρήσεις που στηρίζουν τις τοπικές κοινωνίες και διατηρούν την αυθεντικότητα της ελληνικής φιλοξενίας. Όπως έχει επισημάνει επανειλημμένα και ο πρόεδρος της ΠΟΞ, Γιάννης Χατζής, η ποιότητα δεν περιορίζεται μόνο στα τετράστερα ή πεντάστερα ξενοδοχεία, αλλά αφορά και τις μικρότερες οικογενειακές επιχειρήσεις που αποτελούν σημαντικό μέρος του τουριστικού δυναμικού της χώρας. Η υποστήριξη αυτών των επιχειρήσεων – ιδίως σε περιοχές με έντονη εποχικότητα και υποδομές υπό πίεση – είναι απαραίτητη για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του κλάδου και για την ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη της χώρας.
Σε ένα περιβάλλον διαρκών προκλήσεων και μεγάλων απαιτήσεων, η σταθερότητα, η συνεργασία και η θεσμική ωριμότητα που επιδεικνύει η ΠΟΞ αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις για την ομαλή προσαρμογή του ελληνικού τουρισμού στη νέα εποχή. Τα Ιόνια Νησιά, με τον πλούτο τους και τις δυνατότητες που προσφέρουν, αξίζουν ένα τουριστικό μέλλον που να στηρίζεται στην ποιότητα, την ισότητα και τη βιωσιμότητα.
*Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος Οικονομικών Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων – ΠΟΞ & Πρόεδρος Ένωσης Ξενοδόχων Κεφαλονιάς – Ιθάκης
