Ταξίδι σε έναν πανέμορφο παραδοσιακό οικισμό στην Ηλεία με γραφικά στενά, μέσα στη φύση και με πλούσια ιστορία
Καθώς κινούμαστε στον κεντρικό δρόμο που ενώνει την Κυπαρισσία με τον Πύργο Ηλείας, η χαρακτηριστική καφέ πινακίδα του Υπουργείου Πολιτισμού μας ενημερώνει για την κατεύθυνση του παραδοσιακού οικισμού των Άνω Ταξιαρχών. Φθάνοντας στο Λέπρεο, ακολουθούμε μία εντελώς κλειστή στροφή και μετά από σχεδόν δέκα λεπτά φθάνουμε στο χωριό. Από τα φυτά που σταδιακά καλύπτουν τα πλαϊνά του δρόμου, εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι ο δρόμος αυτός δεν έχει κίνηση. Μετά από λίγα λεπτά, είμαστε ήδη στην είσοδο του οικισμού. Δεν ακούγεται τίποτα. Αφήνουμε το αυτοκίνητο στην είσοδο και ξεκινάμε να περπατάμε. Ένας οικισμός πνιγμένος στο πράσινο. Απέναντι, διακρίνονται τα χαρακτηριστικά πέτρινα σπίτια.
Είναι δίπατα με κεραμίδια στη σκεπή. Μερικά από αυτά είναι ερειπωμένα, κάποια άλλα έχουν ανακαινιστεί με προσοχή και με βάση τους κανονισμούς προφύλαξης της εικόνας τους. Λίγο πιο κάτω ο δρόμος είναι στρωμένος με τα μωβ λουλούδια της κουτσουπιάς. Ακόμα και η σκεπή του διπλανού σπιτιού έχει και αυτή αλλάξει χρώμα. Παρατηρώ τις αυλές. Σε ένα σπίτι, το φαγητό για τις γάτες είναι στο δοχείο και περιμένει. Κάποιος θα ήταν εκεί πριν λίγο. Παρόλο που δεν έχουμε δει ακόμη άνθρωπο, η εικόνα του χωριού σου δίνει την αίσθηση ότι υπάρχει κινητικότητα. Όλα τα βλέπεις περιποιημένα και τακτοποιημένα, λες και κάποιος να πέρασε πριν από λίγο.
Ερείπια ρωμαϊκού και βυζαντινού οικισμού
Το παλαιό όνομα των Ταξιαρχών, μέχρι και το 1931, ήταν Μοφκίτσα, και βρίσκεται σε υψόμετρο 510 μέτρων. Η ιστορία των Ταξιαρχών ξεκινά από τα αρχαία χρόνια, καθώς ερείπια ρωμαϊκού και βυζαντινού οικισμού έχουν εντοπιστεί στην περιοχή. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, το χωριό γνώρισε δύσκολες περιόδους, με τους κατοίκους να υφίστανται βαριά φορολογία και καταπίεση. Παρ’ όλα αυτά, οι κάτοικοι κατάφεραν να διατηρήσουν την πίστη και τις παραδόσεις τους.
Τα παραδοσιακά πέτρινα δίπατα σπίτια
Σήμερα, όπως είπαμε και παραπάνω, οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν τα παραδοσιακά πέτρινα σπίτια του χωριού, τα οποία έχουν διατηρηθεί σε μεγάλο βαθμό στην αρχική τους μορφή. Τα σπίτια είναι διώροφα ή μονώροφα, με ευρύχωρες αυλές και σκεπαστούς εξώστες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εκκλησία των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, η οποία χρονολογείται στα τέλη του 13ου με αρχές του 14ου αιώνα.
Ο χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός
Οι Ταξιάρχες έχουν χαρακτηριστεί ως παραδοσιακός οικισμός από το Υπουργείο Εσωτερικών, αποτελώντας τον μοναδικό οικισμό στην Ηλεία με Βαθμό Προστασίας 2, λόγω της αξιόλογης αρχιτεκτονικής. Οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία αξιοποιώντας το εύφορο έδαφος της περιοχής.
Στα γραφικά καλντερίμια
Ένας περίπατος στα γραφικά καλντερίμια του χωριού και μια επίσκεψη στην πέτρινη βρύση και τον Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου θα μεταφέρουν τους επισκέπτες σε μια άλλη εποχή. Οι Ταξιάρχες αποτελούν έναν προορισμό που συνδυάζει την ομορφιά της φύσης με την πλούσια ιστορία και τις παραδόσεις, προσφέροντας μια μοναδική εμπειρία σε όσους αποφασίσουν να τους επισκεφθούν. Στολίδια του χωριού αποτελούν οι παραδοσιακές βρύσες με τα κρυστάλλινα νερά που προσφέρουν στιγμές δροσιάς και ξεκούρασης στους επισκέπτες.
Οι επιδρομές των πειρατών
Η ιστορική διαδρομή του οικισμού είναι στενά συνδεδεμένη με τις περιπέτειες της ευρύτερης περιοχής. Από τις επιδρομές των πειρατών και τις δοκιμασίες της Τουρκοκρατίας μέχρι την Επανάσταση του 1821 και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι κάτοικοι των Ταξιαρχών επέδειξαν πνεύμα αντίστασης και αλληλεγγύης.
Ο βυζαντινός ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών
Ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ βρίσκεται σε λόφο πάνω από τον οικισμό και χρονολογείται στα τέλη του 13ου με αρχές του 14ου αιώνα. Ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του μονόκλιτου σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο. Παρά τις φθορές που υπέστη με την πάροδο του χρόνου διατηρεί ακόμα αξιοσημείωτα στοιχεία όπως τη χτιστή Αγία Τράπεζα, τα στόμια ηχητικών αγγείων στη βάση του τρούλου και το ιδιαίτερο δάπεδο με ασπρόμαυρα πλακίδια και έγχρωμα φυτικά μοτίβα.
Οι εργασίες αποκατάστασης που ολοκληρώθηκαν το 2019 περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, τη στερέωση της τοιχοποιίας, την αντικατάσταση της τσιμεντένιας σκεπής του τρούλου και τον καθαρισμό του μνημείου. Χάρη στην επιμελή δουλειά των αρχαιολόγων και των συντηρητών ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών μπορεί πλέον να υποδεχτεί ξανά τους επισκέπτες και να μαρτυρήσει τη σπουδαία βυζαντινή αρχιτεκτονική κληρονομιά της περιοχής.
Το χωριό παραμένει ζωντανό
Σήμερα, παρά τη σταδιακή μείωση του πληθυσμού λόγω της αστυφιλίας, το χωριό παραμένει ζωντανό χάρη στην αφοσίωση των κατοίκων του στις παραδόσεις και την ιστορία του τόπου τους. Οι Ταξιάρχες αποτελούν έναν ιδανικό προορισμό για όσους επιθυμούν να γνωρίσουν από κοντά τη γνήσια ομορφιά της ελληνικής επαρχίας και να απολαύσουν την ηρεμία της φύσης.
